Quế là một trong những sản phẩm nông nghiệp chủ lực tại nhiều địa phương.

Xây dựng hệ sinh thái kinh tế nông nghiệp đồng bộ, bền vững

Tỉnh xác định phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn là nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược xây dựng và phát triển; xây dựng nền nông nghiệp sinh thái xanh - sạch, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, lấy người nông dân làm chủ thể và trung tâm trong quá trình phát triển. Nghị quyết đã đề ra mục tiêu sản xuất nông nghiệp hàng hóa gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp, bền vững, tạo sản phẩm sạch, an toàn, gắn với phát triển kinh tế đồi rừng; nâng cao đời sống Nhân dân, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. Tập trung chuyển đổi mô hình tăng trưởng, chuyển tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp. Thực hiện hiệu quả 5 nội dung đột phá: Chuyển đổi giống cây trồng, vật nuôi; chuyển đổi đất trồng cây kém hiệu quả sang trồng cây có giá trị, để phát triển sản xuất hàng hóa; đẩy mạnh phát triển các loại hình tổ chức, dịch vụ sản xuất gắn với chế biến, liên kết sản xuất; thực hiện giao đất, giao rừng, quy chủ rừng để phát triển kinh tế lâm nghiệp; đổi mới phương thức quản lý, chỉ đạo phát triển sản xuất nông nghiệp trong tình hình mới. Ưu tiên nguồn lực để thực hiện các chương trình, dự án, đề án; đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút tối đa nguồn lực trong cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân, từ đó thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế của tỉnh.

Ngay sau khi Nghị quyết được ban hành, Ban chỉ đạo được thành lập từ tỉnh đến cơ sở, với kế hoạch hoạt động và chương trình công tác cụ thể. Nghị quyết còn quy định một số chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp trên địa bàn. Tỉnh Lào Cai cũng làm việc với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; thành lập đoàn công tác đi khảo sát, trao đổi kinh nghiệm về sản xuất nông nghiệp hàng hóa và du lịch tại tỉnh Sơn La. Tổ chức 250 Hội nghị tuyên truyền, học tập, quán triệt Nghị quyết tới 26.500 lượt cán bộ, đảng viên và Nhân dân trên địa bàn tỉnh. Qua đó, tạo sự chuyển biến trong cấp uỷ, chính quyền, đoàn thể các cấp. Khi Nghị quyết được triển khai người dân rất phấn khởi, đón nhận và phản hồi tích cực về chủ trương đúng và trúng của Ban Thường vụ Tỉnh ủy.

Để thực hiện hiệu quả mục tiêu đề ra, tỉnh đã quan tâm và dành nguồn lực lớn đầu tư cho phát triển mô hình sản xuất, lấy người nông dân làm chủ thể thực hiện, Nhà nước đóng vai trò hỗ trợ để người nông dân vươn lên thoát nghèo và làm giàu. Trên cơ sở này, việc củng cố kiến thức, nâng cao trình độ canh tác cho nông dân được ngành nông nghiệp và các địa phương trong tỉnh đẩy mạnh. Ngành nông nghiệp đã phối hợp với các đơn vị liên quan hằng năm xây dựng kế hoạch tổ chức các lớp tập huấn, phổ biến kiến thức, chuyển giao kỹ thuật mới cho nông dân về ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất; nắm vững các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông dân và nông thôn; vận động, hướng dẫn nông dân phát huy nội lực, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi... 

Sau 3 năm triển khai, Nghị quyết 10 đã đạt nhiều kết quả khả quan và tích cực. Giá trị sản xuất các ngành hàng chủ lực đạt trên 4.200 tỷ đồng, bằng 65% mục tiêu đến 2025. Thực hiện chuyển đổi 3.860 héc ta đất sản xuất kém hiệu quả sang trồng các loại cây chủ lực, tiềm năng. Có 4 dự án được UBND tỉnh phê duyệt chấp thuận chủ trương đầu tư và 9 dự án khác đang khảo sát, đề nghị chấp thuận đầu tư. Năm 2023, đã trồng mới gần 1.000 héc ta chè tại huyện Mường Khương, nâng tổng diện tích lên 8.279 héc ta. Sản lượng đạt trên 42 nghìn tấn, tổng giá trị trên 300 tỷ đồng. Chuyển đổi 136 héc ta đất sản xuất kém hiệu quả sang trồng các loại cây dược liệu phù hợp, nâng tổng diện tích lên gần 3.550 héc ta. Sản lượng đạt 18.161 tấn, mang lại giá trị thu nhập 390 tỷ đồng. 365 héc ta đất sản xuất kém hiệu quả được chuyển đổi sang trồng cây dứa, nâng tổng diện tích lên 2.062 héc ta. Sản lượng quả thu hoạch là 35.634 tấn, giá trị bình quân đạt trên 140 tỷ đồng. Chuyển đổi 1.500 héc ta đất sản xuất kém hiệu quả sang trồng quế, nâng diện tích quế vào trên 59 nghìn héc ta. Giá trị ngành hàng quế đạt 900 tỷ đồng. Đã cấp 16 mã vùng trồng, 11 cơ sở đóng gói nông sản quả chuối xuất khẩu. Tổng diện tích chuối hiện đạt 3.174 héc ta, giá trị mang lại 184 tỷ đồng. Tổng đàn lợn của tỉnh hiện đạt khoảng 446 nghìn con, sản lượng thịt hơi xuất chuồng đạt 46.170 tấn, giá trị khoảng 1.300 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, các địa phương cũng tích cực tuyên truyền vận động người dân phát triển kinh tế dưới tán rừng một cách bền vững. Vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng tập trung phục vụ chế biến lâm sản, giá trị đạt 1.015 tỷ đồng. Ngoài các ngành hàng chủ lực, các địa phương phát triển ngành hàng tiềm năng. Tăng cường liên kết sản xuất gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Triển lãm các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh.

Những phương thức canh tác mới, hiện đại, an toàn dần thay thế cho cách trồng trọt, chăn nuôi trước kia, trong đó, chất lượng nông sản được đặt lên hàng đầu để tạo giá trị bền vững lâu dài. Nhờ những chủ trương, chính sách thay đổi trong cách trồng, chế biến các sản phẩm nông nghiệp, các hộ dân được tham gia tập huấn, hỗ trợ chuyển đổi diện tích trồng và chế biến theo tiêu chuẩn VietGAP để nâng cao sản lượng và năng suất, chất lượng cây trồng, vì thế tăng cả về sản lượng và giá thành. Qua đó, tạo ra giá trị bền vững cho vùng canh tác và kinh tế ổn định cho người trồng.

Thực tế những năm gần đây, các mô hình sản xuất nông nghiệp chất lượng cao đã không còn xa lạ với bà con nông dân trong tỉnh. Sản xuất theo chuỗi liên kết là những thành công bước đầu của người nông dân khi đưa công nghệ vào quy trình sản xuất hàng hóa. Đặc biệt, trong thời điểm công nghệ số bùng nổ như hiện nay, nhiều nông dân trong tỉnh đã chủ động tham gia sàn thương mại điện tử để bán hàng và giới thiệu, quảng bá sản phẩm, đặc biệt với các sản phẩm OCOP. Thông qua việc chuyển đổi phương thức sản xuất, áp dụng khoa học kỹ thuật, giá trị các mặt hàng nông sản đã nâng lên rõ rệt. Hiện toàn tỉnh có sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGap là 932 héc ta; 157 héc ta dược liệu đạt tiêu chuẩn GACP-WHO. Trên 5.368 héc ta đạt tiêu chuẩn hữu cơ; 205 sản phẩm chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP. Hiện có 312 HTX nông nghiệp, là điều kiện để các chuỗi liên kết phát triển bền vững.

Triển khai nhiều giải pháp để phát triển nông nghiệp bền vững

Từ những thành công ban đầu, năm 2024, Lào Cai phấn đấu duy trì tốc độ tăng trưởng bình quân giá trị sản xuất đạt trên 5%/năm. Giá trị sản xuất ngành nông nghiệp ước đạt 10.000 tỷ đồng. Giá trị sản xuất hàng hóa các ngành hàng chủ lực ước đạt 5.200 tỷ đồng. Thực hiện chuyển đổi khoảng 5.230 héc ta đất sản xuất nông nghiệp, đất đồi rừng kém hiệu quả sang trồng mới các cây trồng chủ lực, tiềm năng. Đến năm 2025, mục tiêu đặt ra là khoảng 55% của ngành nông nghiệp là hoàn toàn có thể thực hiện được. Không chỉ bằng lòng với quy mô, diện tích đang có mà quan trọng là phải nắm bắt được tín hiệu của thị trường trên cơ sở vùng, ngành hàng chúng ta đang có.

Trong thời gian tới, ngành nông nghiệp tỉnh tiếp tục bám sát Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp Lào Cai, trong đó, nội dung xây dựng kế hoạch tập huấn kiến thức, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho bà con nông dân được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được thực hiện nghiêm túc và có đánh giá hằng năm. Tập trung quy hoạch, phát triển tạo thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung 6 ngành hàng chủ lực, 2 lĩnh vực là phát triển kinh tế đồi rừng và ngành hàng tiềm năng địa phương. Thực hiện chuyển đổi diện tích sản xuất các loại cây trồng kém hiệu quả (ngô, sắn...) sang trồng các loại cây trồng chủ lực có hiệu quả kinh tế cao hơn; khuyến khích liên kết, tập trung đất đai tạo vùng sản xuất hàng hóa tập trung. Đẩy mạnh triển khai thực hiện các dự án, kế hoạch hỗ trợ phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị thuộc các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2022-2025 trên địa bàn tỉnh. 

Song song đó, tỉnh tiếp tục triển khai nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp, trong đó sẽ đẩy mạnh hỗ trợ hội viên nông dân phát triển bền vững và nâng cao hiệu quả các mô hình sản xuất, hợp tác xã nông nghiệp, tổ hợp tác với nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng, thu hút nhiều hội viên nông dân tham gia; hình thành chuỗi giá trị trong nông nghiệp, gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ sản phẩm, bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia... Cùng với việc chuyển đổi sản xuất theo thế mạnh của từng vùng, từng địa phương, thời gian qua, bà con nông dân trên địa bàn tỉnh đã tích cực thay đổi tư duy sản xuất, chủ động tiếp cận thị trường cũng như ứng dụng công nghệ để gia tăng giá trị sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến đầu tư, xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; thu hút các nhà đầu tư thực hiện các dự án phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng các cơ sở, nhà máy chế biến nông sản; đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu, tiếp thị đối với các mặt hàng chủ lực của tỉnh như quế, chè... sang thị trường các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu để nâng cao giá trị sản phẩm. 

Đổi mới và phát triển các hình thức kinh tế tập thể, nhất là hợp tác xã gắn với vùng sản xuất hàng hóa các ngành hàng chủ lực để liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; phát triển các chuỗi sản phẩm chủ lực, sản phẩm OCOP đảm bảo đáp ứng cả về số lượng, chất lượng phục vụ nhu cầu thị trường. 

Với những bước đi, cách làm hiệu quả, nông nghiệp Lào Cai đã từng bước khẳng định được vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế. Qua đó góp phần quan trọng vào quá trình tăng trưởng chung của tỉnh, từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông thôn văn minh, hiện đại đồng bộ với tăng trưởng xanh, phát triển đô thị, công nghiệp dịch vụ./.