Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong môi trường học đường

Những năm qua, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT huyện Bát Xát đã triển khai nhiều hoạt động ngoại khóa, thành lập câu lạc bộ thêu tay thu hút học sinh tham gia. Qua đó, góp phần giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc trên địa bàn huyện.

Câu lạc bộ thêu tay của Trường Phổ thông dân tộc nội trú Trung học Cơ sở và Trung học Phổ thông huyện Bát Xát, được thành lập từ năm học 2017-2018. Trong gần 6 năm, Câu lạc bộ đã thực hiện nhiều sản phẩm, góp phần giữ gìn và tạo bản sắc riêng cho nhà trường như: biển lớp, các bộ thư pháp song ngữ, khẩu hiệu trong lớp học..., đều được thành viên Câu lạc bộ thêu tay hoàn toàn trên nền vải thổ cẩm.

 

 Vùi Lưu Hà Phương, học sinh lớp 11A, thành viên Câu lạc bộ thêu tay với sản phẩm thêu tay của mình.

Em Vùi Lưu Hà Phương, học sinh lớp 11A, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT huyện Bát Xát cho biết: “Em rất vui khi được tham gia vào Câu lạc bộ thêu tay của trường. Em bắt đầu tham gia từ năm ngoái. Tại đây chúng em được giao lưu, học hỏi thêm về văn hóa truyền thống của nhiều dân tộc khác trên địa bàn thông qua các buổi học thêu, các cách trang trí hoa văn trên trang phục truyền thống,... từ đó giúp chúng em gìn giữ, phát triển các nét đẹp văn hóa của dân tộc mình".

Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT huyện Bát Xát có 488 học sinh thuộc 5 dân tộc. Để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh, nhà trường xây dựng nội quy yêu cầu học sinh mặc trang phục truyền thống, vào ngày đầu tuần và trong những ngày lễ của địa phương, đất nước, điều này giúp các em có thêm niềm tự hào về bản sắc dân tộc mình. Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên, học sinh về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của hoạt động giáo dục văn hoá dân tộc cũng như tổ chức nhiều hoạt động: ngoại khóa, sinh hoạt dưới cờ giúp học sinh nhận thức thêm về văn hóa của dân tộc mình, tạo sân chơi, xây dựng môi trường giáo dục thân thiện, lành mạnh. Nhà trường cũng lồng ghép các chương trình giáo dục địa phương vào từng môn học. Vào các sự kiện, lễ hội, nhà trường đã tổ chức cho các em trong Câu lạc bộ tham hội chợ giới thiệu sản phẩm thủ công tại các Hội chợ văn hóa của tỉnh và của huyện, thị xã Sa Pa.

 

Câu lạc bộ tập trung sinh hoạt trong giờ ngoại khóa.

Cô Nguyễn Thị Quyên – Phụ trách Câu lạc bộ thêu tay cho biết: “Câu lạc bộ có một số sản phẩm đã đạt giải cao tại các cuộc thi sáng tạo trong ngành Giáo dục và Đào tạo; trở thành sân chơi bổ ích, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tạo nên bản sắc riêng của nhà trường. Đặc biệt, năm 2023, tấm tranh thêu thổ cẩm “Trường học vùng cao”, sản phẩm đặc biệt của Trường Phổ thông dân tộc nội trú Trung học Cơ sở và Trung học Phổ thông huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai đã được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam trao bằng Xác lập kỷ lục Việt Nam cho tấm tranh thêu thổ cẩm lớn nhất do các nữ sinh Trung học phổ thông thực hiện”.

Do ở nội trú nên các thành viên Câu lạc bộ thường tham gia hoạt động thêu vào thời gian ngoài giờ tất cả các ngày trong tuần từ thứ hai đến chủ nhật tại phòng thêu. Câu lạc bộ sẽ sinh hoạt tập trung 1 lần /tuần trong giờ học ngoại khóa. Trong Câu lạc bộ sẽ lập Ban chủ nhiệm là các học sinh nữ từ lớp 10 đến lớp 12 phụ trách. Giáo viên sẽ là người phụ trách hướng dẫn các em trong kỹ thuật thêu, các hoa văn thổ cẩm của dân tộc.

  

Các sản phẩm thêu tay được nhiều người yêu thích.

Các sản phẩm được trưng bày, giới thiệu đến du khách trong và ngoài nước thông qua các Hội chợ văn hóa, Hội chợ hàng thủ công. Thông thường tùy vào từng sản phẩm có độ khó và kỹ thuật cao sẽ được bán với các mức giá dao động từ 300.000 đồng đến 400.000 đồng/ sản phẩm có kích thước 30 cm x40 cm. Các sản phẩm có kích thước lớn hơn sẽ có giá cao  hơn.

Thầy Lê Huy Phú, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: "Bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc nhà trường luôn coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, bởi thông qua những hoạt động trải nghiệm thực tế, các em học sinh vừa được học hỏi, giao lưu với nhau, vừa có cơ hội thể hiện bản thân và tự hào về vẻ đẹp trong văn hóa của địa phương, dân tộc mình. Điều này giúp các em tự tin hơn trong giao tiếp và phát huy thế mạnh bản thân trong thời kỳ mới”.

Công tác bảo tồn, gìn giữ văn hóa đang được địa phương đẩy mạnh, gắn với nhiều lĩnh vực, ở nhiều môi trường khác nhau. Câu lạc bộ thêu tay thành lập nhằm mục đích triển khai thực hiện mô hình trường học đa văn hóa gắn với cộng đồng. Góp phần bảo tồn giữ gìn và phát huy nghệ thuật thêu thổ cẩm truyền thống các dân tộc Mông, Dao, Giáy. Định hướng phát triển năng lực sở trường của học sinh, định hướng nghề nghiệp cho học sinh trong tương lai.

Việc duy trì các hoạt động ngoại khóa, thành lập các câu lạc bộ thêu tay tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT huyện Bát Xát đã tạo môi trường học tập mới, giúp học sinh các dân tộc lưu giữ bản sắc văn hóa của dân tộc mình, để các em bồi đắp nhân cách sống, có trách nhiệm với gia đình, quê hương; phát huy giá trị văn hóa, phát huy sức mạnh tinh thần của cộng đồng.

Tuấn Phát

Tin Liên Quan

Nhân dân Trạm Tấu đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa mới

Những năm qua, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã lan tỏa sâu rộng trên địa bàn xã Trạm Tấu. Từ phong trào, diện mạo nông thôn ngày càng đổi mới, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được nâng lên rõ rệt, hướng tới cuộc sống ấm no, văn minh và hạnh phúc.

Vượt qua định kiến

Ở nhiều xã vùng cao, định kiến giới, tư tưởng “trọng nam khinh nữ”, tập quán tảo hôn, sinh nhiều con… từng là những “chiếc vòng kim cô” kìm hãm vai trò, vị thế của người phụ nữ. Thế nhưng, bằng ý chí, khát vọng vươn lên và sự đồng hành của chính quyền, đoàn thể, ngày càng nhiều phụ nữ vùng cao...

Độc đáo nghệ thuật múa khăn của người Xá Phó

Trong bối cảnh đời sông hiện đại, thuật múa khăn truyền thống của dân tộc Xá Phó ở Lào Cai vẫn được các thế hệ phụ nữ lưu giữ. Điệu múa không chỉ là trình diễn nghệ thuật mà còn chứa đựng ý nghĩa tâm linh, phản ánh khát vọng hòa hợp với thiên nhiên của cộng đồng.

Đình - đền Quy Mông và dấu ấn Quy Hóa trong không gian văn hóa người Mường

Tọa lạc bên tả ngạn sông Hồng, đình - đền Quy Mông (xã Quy Mông) là thiết chế tín ngưỡng tiêu biểu của cộng đồng cư dân địa phương, đồng thời là dấu tích hiếm hoi còn tồn tại gắn với địa danh Quy Hóa xưa - vùng đất có vị trí và vai trò đặc biệt trong lịch sử dân tộc. Trải qua nhiều biến động...

Bức tranh gốm sứ ở xã Bảo Thắng: Thắp lửa tự hào dân tộc

Xã Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai không chỉ là một địa danh quan trọng về kinh tế và địa lý, mà còn nổi bật với công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn văn hóa và ý nghĩa giáo dục sâu sắc: Bức tranh gốm sứ tọa lạc trong khu quần thể Nghĩa trang Liệt sĩ xã Bảo Thắng. Công trình đã nhanh chóng trở thành biểu tượng...

Hơi thở mới trong nghề xưa

Festival sông Hồng năm 2025 đã khép lại, nhưng để lại nhiều dấu ấn đậm nét về các sự kiện văn hóa sôi động, trong đó, nổi bật là không gian văn hóa các dân tộc Lào Cai - trở thành điểm nhấn thu hút du khách. Từ bộ áo váy màu chàm của người Pa Dí, sắc lanh của người Mông đến những đường thêu tỉ mỉ...