Xã Nghĩa Đô huyện Bảo Yên đã được công nhận hoàn thành xây dựng nông thôn mới và đang phấn đấu mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao. 

Ngay sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 25/2021/QH15 và Chính phủ phê duyệt chương trình, tỉnh Lào Cai đã ban hành 22 nghị quyết, 61 quyết định và 125 văn bản chỉ đạo để cụ thể hóa và điều hành chương trình hiệu quả. Bộ tiêu chí NTM các cấp, trong đó có cả tiêu chí “Thôn kiểu mẫu”, đã được tỉnh điều chỉnh nhiều lần để phù hợp thực tiễn. 

Từ cấp tỉnh đến xã, 100% đơn vị hành chính cấp xã đã thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình MTQG, có phân công lãnh đạo cấp sở, ngành và doanh nghiệp đồng hành, hỗ trợ. Văn phòng Điều phối Chương trình được kiện toàn, tạo nền tảng vận hành xuyên suốt và thống nhất.

Nông thôn đổi thay toàn diện

Tổng nguồn lực huy động cho Chương trình giai đoạn 2021–2025 đạt trên 9.200 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách trung ương là 596 tỷ đồng (bao gồm đầu tư phát triển và sự nghiệp); ngân sách địa phương gần 3.000 tỷ đồng; vốn lồng ghép các chương trình khác là hơn 5.000 tỷ đồng. Nhân dân và cộng đồng đóng góp hơn 499 tỷ đồng. Riêng năm 2023, tỉnh huy động hơn 2.530 tỷ đồng, đạt đỉnh trong 5 năm, phản ánh sự đột phá trong kết nối và lồng ghép nguồn lực. Đặc biệt, người dân đã tự nguyện hiến hàng trăm nghìn mét vuông đất, hàng vạn ngày công lao động.

Đến hết năm 2025, nhiều chỉ tiêu của Lào Cai đã đạt vượt kế hoạch. Các kết quả nổi bật: 104/126 xã đạt chuẩn NTM, chiếm 82,5% (vượt chỉ tiêu 50% đề ra từ đầu kỳ); 43 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 6 xã đạt chuẩn kiểu mẫu; 3 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ NTM gồm: thành phố Lào Cai, huyện Bảo Thắng, thị xã Sa Pa.  

Diện mạo nông thôn có sự thay đổi rõ nét. 100% xã có đường ô tô đến trung tâm; đầu tư điện lưới cho 27 thôn, đảm bảo 100% xã có điện, 99,83% thôn có điện. Hệ thống thủy lợi phục vụ trên 45.000 ha đất nông nghiệp, đảm bảo 98,8% diện tích lúa vụ Đông Xuân có nước tưới. Hạ tầng nông thôn được cứng hóa, nâng cấp trên 2.181 km đường giao thông. Hệ thống viễn thông – công nghệ thông tin phát triển mạnh với 2.202 trạm thu phát sóng di động, gần 10.000 km cáp treo – ngầm, và hơn 70% hộ gia đình dùng Internet băng rộng.

Sản xuất nông nghiệp chuyển mạnh sang hàng hóa, ứng dụng khoa học kỹ thuật, phát triển nông nghiệp hữu cơ, sản phẩm OCOP ngày càng tăng về số lượng và chất lượng. Tỉnh Lào Cai đã triển khai hiệu quả chương trình OCOP với 267 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 2 sản phẩm 5 sao. Tổng sản lượng lương thực năm 2024 ước đạt hơn 322 nghìn tấn, đàn gia súc đạt trên 600 nghìn con.

Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2024 đạt 47,29 triệu đồng/năm, tăng gần 17,5 triệu đồng so với năm 2021. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 68,8%, trong đó 31% có bằng cấp, chứng chỉ.

Nhộn nhịp ngày mùa ở Y Tý, Bát Xát.

Tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ nét. Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm từ 25,76% (năm 2021) xuống còn 11,24% (năm 2024), trung bình giảm 3,7% mỗi năm. Trong giai đoạn 2021–2025, tỉnh đã xây mới và sửa chữa hơn 13.200 căn nhà cho người nghèo và gia đình chính sách, góp phần xóa nhà tạm, nhà dột nát. Tỉnh đã tổ chức trên 320 km đường hoa, xây dựng 111 mô hình sáng – xanh – sạch – đẹp, đưa 1.182/1.182 thôn có nhà văn hóa cộng đồng.

Những điểm mới trong triển khai

Lào Cai là một trong những địa phương đầu tiên ban hành Bộ tiêu chí về NTM cấp thôn, bản, phù hợp với đặc thù vùng cao, biên giới. Tỉnh cũng chủ động xây dựng mô hình thôn kiểu mẫu, bản sáng - xanh - sạch - đẹp. Nhân rộng các mô hình tiêu biểu như “Vườn mẫu”, “Nhà sạch - vườn đẹp”, “Tuyến đường hoa”, góp phần tạo phong trào thi đua rộng khắp, nâng cao chất lượng đời sống nông thôn.

Đẩy mạnh chuyển đổi số, áp dụng công nghệ. 100% dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 trở lên; tỷ lệ hồ sơ xử lý trên môi trường mạng đạt 96%. Mô hình “Bình dân học vụ số” thu hút trên 1.500 người tham gia, góp phần nâng cao nhận thức số cho người dân vùng cao.

Tối ưu hóa thủ tục hành chính. 100% TTHC đáp ứng yêu cầu triển khai dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Tỷ lệ hồ sơ được giải quyết trực tuyến toàn trình đạt 74,78%. Đã cấu hình 407 thủ tục hành chính nội bộ lên Cổng dịch vụ công của tỉnh, với 100% hồ sơ TTHC tiếp nhận và giải quyết hoàn toàn trực tuyến. Hiệu quả xử lý công việc trên môi trường số: Tỷ lệ hồ sơ công việc trong các cơ quan hành chính được xử lý hoàn toàn trên môi trường mạng đạt 96%; riêng cấp tỉnh đạt 98%, vượt 3% so với kế hoạch.

Giai đoạn 2026–2030, Lào Cai đặt mục tiêu có 85% xã đạt chuẩn NTM, trong đó ít nhất 30 xã nâng cao, 10 xã kiểu mẫu, hoàn thành nhiệm vụ NTM tại 6 huyện còn lại. Để đạt được mục tiêu này, tỉnh tiếp tục kiên định phương châm “Người dân là trung tâm – địa phương là chủ thể”, đẩy mạnh phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, chú trọng mô hình nông thôn sinh thái, thông minh và giàu bản sắc./.