Với vị trí đặc biệt, Lào Cai không chỉ quan trọng với Việt Nam và Trung Quốc mà còn là cầu nối giữa ASEAN với Trung Quốc và châu Âu. Điều này được minh chứng bằng số liệu: năm 2001, tổng giá trị xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu quốc tế Lào Cai - Hà Khẩu đạt gần 210 triệu USD; năm 2007 tăng lên 723 triệu USD; tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2001 - 2007 gần 20%/năm.

Đến năm 2019, kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu Lào Cai đạt 3,8 tỷ USD - mức cao nhất trước đại dịch Covid-19. Sau đại dịch, hoạt động xuất nhập khẩu phục hồi mạnh mẽ. Năm 2024, tổng giá trị xuất nhập khẩu đạt 3,625 tỷ USD, tăng 68% so với năm 2023. Lào Cai trở thành cửa ngõ lớn thứ hai cả nước về thông quan nông sản, với các mặt hàng chủ lực như sầu riêng, dưa hấu, xoài... Số doanh nghiệp tham gia xuất nhập khẩu đạt 792 đơn vị; thu ngân sách qua các cửa khẩu đạt 1.331,6 tỷ đồng (tăng 41,2% so với năm trước). Bước sang 2025, tỉnh dự kiến kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 3,12 tỷ USD (7 tháng đầu năm đạt 1,24 tỷ USD), tăng trưởng GRDP trên 10%.

Hiện tại, Khu Kinh tế cửa khẩu Lào Cai đang có cặp cửa khẩu quốc tế đường bộ Lào Cai - Hà Khẩu (qua cầu Hồ Kiều II), Cửa khẩu quốc tế đường bộ số II Kim Thành) và Cửa khẩu quốc tế đường sắt Lào Cai - Hà Khẩu (qua cầu Hồ Kiều). Hạ tầng cửa khẩu đã có những bước tiến quan trọng; công tác chuyển đổi số được đẩy mạnh với việc vận hành Nền tảng cửa khẩu số đã góp phần công khai, minh bạch quy trình, thủ tục, giảm thời gian và chi phí thông quan. Theo đó, Khu Kinh tế cửa khẩu Lào Cai được xác định là một vùng kinh tế động lực chủ đạo, trong số 8 khu kinh tế cửa khẩu trọng điểm quốc gia. Đây là hạt nhân để phát triển Lào Cai thành trung tâm kết nối giao thương giữa ASEAN và vùng Tây Nam Trung Quốc.

Sau gần 35 năm hình thành và phát triển, Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai đã đạt được nhiều thành tựu, góp phần đưa Lào Cai trở thành “cầu nối” quan trọng trong giao thương kinh tế giữa Việt Nam, các nước trong khu vực ASEAN với vùng Tây Nam rộng lớn của Trung Quốc. Riêng với Lào Cai, kinh tế cửa khẩu đóng vai trò là động lực chính thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Xác định rõ vai trò quan trọng của kinh tế cửa khẩu, trong định hướng phát triển giai đoạn 2026 - 2030, Đảng bộ tỉnh xác định, xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu trở thành khu kinh tế đa ngành, điểm đột phá, cực phát triển, trung tâm thương mại, logistics, tài chính, du lịch và sản xuất công nghiệp của Lào Cai và các tỉnh vùng trung du và miền núi Bắc bộ.

Theo quy hoạch cửa khẩu trên tuyến biên giới đất liền Việt Nam - Trung Quốc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tỉnh Lào Cai được mở và nâng cấp 2 cặp cửa khẩu Mường Khương (Lào Cai) - Kiều Đầu (Vân Nam), Bản Vược (Bát Xát) - Pả Sa (Trung Quốc) thành cửa khẩu quốc tế; mở 6 lối thông quan - đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa giữa Lào Cai và Vân Nam, gồm: Bản Quẩn - Sơn Yêu, Na Lốc - Mã Hoàng Pao, Lồ Cô Chin - Lao Kha, Hóa Chư Phùng - Seo Pả Chư, Lũng Pô - Lũng Pô Chải và lối thông quan Y Tý - Ma Ngán Chải. Cùng với đó, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, cửa khẩu thông minh giúp nâng cao năng lực thông quan, giảm chi phí logistics qua các cửa khẩu. Đặc biệt, tỉnh đang hướng tới việc hình thành Cảng cạn Kim Thành, Cảng cạn Quốc tế Bản Vược, cùng các trung tâm logistics hiện đại trên biên giới; điều này không chỉ giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng mà còn tạo thuận lợi cho hàng hóa lưu thông qua biên giới.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế cửa khẩu của Lào Cai năm 2025 và những năm tiếp theo là đầu tư xây dựng cửa khẩu thông minh gắn với kho ngoại quan và kho bãi, địa điểm tập kết, lưu giữ hàng hóa xuất nhập khẩu công nghệ cao; khu phức hợp kho ngoại quan thương mại điện tử và kho bưu chính quốc tế để nâng cao năng lực thông quan hàng hóa, giảm thời gian thông quan, nâng cao hiệu quả logistics cho doanh nghiệp.

Ngoài các phân vùng thì quy hoạch cũng xác định rõ các dự án trọng điểm như: Ga liên vận quốc tế Lào Cai, Khu hợp tác kinh tế qua biên giới và cửa khẩu quốc tế Bản Vược và Dự án khai thác tiềm năng du lịch biên giới Y Tý, Lũng Pô để tạo nền tảng cho sự phát triển toàn diện.

Với vị trí địa lý đặc biệt, được quy hoạch bài bản, khoa học và có tầm chiến lược khi xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu để đón đầu các cơ hội mới từ sự dịch chuyển của các chuỗi cung ứng toàn cầu và xu thế hợp tác kinh tế khu vực…, Lào Cai tự tin khẳng định vai trò là Trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam - Trung Quốc. Sự phát triển của Khu Kinh tế cửa khẩu Lào Cai không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho tỉnh mà còn góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ thương mại quốc tế.

https://baolaocai.vn/kinh-te-cua-khau-dong-luc-de-lao-cai-phat-trien-nhanh-va-ben-vung-post882312.html