Linh thiêng Đền Quan

Tọa lạc ở phường Phố Mới, thành phố Lào Cai, từ lâu đền Quan trở thành điểm di tích lịch sử văn hóa linh thiêng, gắn bó với đời sống tâm linh của nhân dân các dân tộc Lào Cai và du khách thập phương.
Đền Quan chính là nơi thờ vọng của Quan Giám Sát hay còn gọi là Quan Thanh tra Giám sát. Trong Ngũ Vị Tôn Ông, Quan Đệ Nhị có nguồn gốc Thiên Thần, được giao xuống trần gian trấn giữ thượng ngàn. Dưới trần gian Quan Lớn Đệ Nhị luôn hóa thân vào cuộc sống đời thường, lúc hóa thân thành người già đức độ; lúc hóa thân thành người giàu sang giúp đỡ dân nghèo; lúc lại hóa thân vào quan ngự xử, xử án giúp chính thắng tà,…

Đền có 3 gian thờ chính: tòa Đại bái có diện tích 70 m2; hậu cung có diện tích 30 m2 và hai nhà Tả vu, Hữu vu. Kiến trúc mái tòa Đại bái được thiết kế theo lối 3 gian 2 chái, 2 tầng, 8 mái, lợp ngói mũi hài. Bờ nóc được đắp nổi hình Hổ phù đội mặt nguyệt, 4 đầu đao ở tầng mái trên uốn cong hình mũi thuyền và được đắp hình lá, hình mây hóa đầu rồng; 4 đầu đao tầng mái dưới được uốn cong vút hình mũi thuyền và được đắp nổi hình con rồng miệng đang phun mây. Đây là lối kiến trúc cổ khá điển hình của thời Lê được áp dụng trong hầu hết các công trình tín ngưỡng ở Việt Nam. Điểm nối giữa tầng mái 1 và tầng mái 2 là các song gỗ, các song gỗ này được gọt, tiện tỉ mỉ tạo cảm giác nhẹ nhàng cho cả khối kiến trúc đồ sộ của ngôi đền. Kiến trúc của Hậu cung đơn giản hơn với cách bài trí 8 hàng chân cột được kết nối bởi các cây xà gỗ lớn, đầu các xà được chạm hình rồng.


Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Đền Quan là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh

Gian chính giữa là Cung Công đồng, đây là cung chính được thờ tại Đền Quan. Ban Công đồng gồm 5 pho tượng được bài trí thành trục ngang, cao 70 cm, được điêu khắc khá tinh xảo. Hệ thống tượng được đặt trong khám sơn son thiếp vàng với dáng vẻ uy nghiêm, tự tại. Bên phải Cung Công đồng là nơi thờ của Đức Thánh Trần, trang phục màu đỏ, đầu đội mũ cánh chuồn với dáng vẻ uy nghiêm. Bên trái Cung Công đồng là cung ngự của Chúa Sơn Trang, với y phục màu xanh, đầu đội kim sa. Ngay sau Cung Công đồng là hệ thống tượng bài trí theo trục ngang gồm có 3 pho tượng: chính giữa có vị trí cao nhất là tượng Đức Vua cha Ngọc Hoàng trên mình khoác xiêm y hoàng bào, đầu đội mũ trang trí kim ngân. Hai bên là tượng của quan thần giúp việc cho Ngọc Hoàng là Nam Tào và Bắc Đẩu. Hậu cung là nơi thờ tam tòa thánh Mẫu và đức Phật A Di Đà ngự trên đài sen tay bắt quyết. Toàn bộ tượng thờ ở Hậu cung đều được bài trí trên cùng một bệ thờ, tuy nhiên, thiết kế xây dựng giật cấp được áp dụng nên các tượng thờ có vị trí riêng biệt.

Ngay trước cổng đền có Hoành phi: “Giám sát linh từ” (Đền thờ quan giám sát linh thiêng). Trong gian chính điện có 1 bức hoành phi với 4 chữ được sơn son thiếp vàng đây là hoành phi duy nhất trong di tích và được bài trí ở nơi trang trọng nhất: “Nhật nguyệt hợp minh” ( Nơi đây là giao điểm của ngày và tháng, cũng là nơi hội tụ ánh sáng của mặt trăng và mặt trời).

Nội tự Đền Quan có nhiều đôi câu đối với các nội dung khác nhau, chủ yếu ca ngợi các đức thánh hiển linh trong đền đã bảo vệ cho cuộc sống của nhân dân.

Hàng năm, Đền Quan tổ chức các lễ: Lễ thượng nguyên vào buổi sáng ngày mùng 10 tháng Giêng; Lễ vào Hạ: ngày mùng 10 tháng Tư; Lễ ra Hè: ngày mùng 2 tháng Bảy. Lễ Tất niên được tổ chức vào ngày mùng 2 tháng Chạp, mục đích là làm lễ cầu phúc, cầu lộc, cầu sức khỏe cho gia đình cũng như bản thân, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
 
Cùng với ngôi đền linh thiêng, cây đa Đền Quan đã tồn tại hàng trăm năm tuổi, là giống cây đa tía có chiều cao hơn 30 m, chu vi thân gốc đo ở độ cao 1,3 m tính từ mặt đất là 7,6 m; đường kính 2,5 m. Cây đa từ lâu đã đi vào tâm thức của bao nhiêu thế hệ người dân làng Soi Mười (nay là tổ 33 phường Phố Mới, thành phố Lào Cai).

Với những giá trị nổi bật về lịch sử, văn hóa, tâm linh, quân sự, khoa học và du lịch, tháng 2/2016, Đền Quan đã được UBND tỉnh Lào Cai xếp hạng là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh và cây đa Đền Quan đã được Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận là Cây Di sản Việt Nam./.
Minh Phượng

Tin Liên Quan

"Đánh thức" không gian văn hóa Tày ở Mậu A

Cộng đồng người Tày ở Mậu A chiếm gần 12,8% dân số của xã. Trải qua nhiều thế hệ, đồng bào dân tộc Tày nơi đây vẫn duy trì văn hóa truyền thống giàu bản sắc. Việc xã Mậu A ra mắt Câu lạc bộ Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Tày đã khẳng định quyết tâm của chính quyền và Nhân dân trong việc bảo...

Nhân dân Trạm Tấu đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa mới

Những năm qua, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã lan tỏa sâu rộng trên địa bàn xã Trạm Tấu. Từ phong trào, diện mạo nông thôn ngày càng đổi mới, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được nâng lên rõ rệt, hướng tới cuộc sống ấm no, văn minh và hạnh phúc.

Vượt qua định kiến

Ở nhiều xã vùng cao, định kiến giới, tư tưởng “trọng nam khinh nữ”, tập quán tảo hôn, sinh nhiều con… từng là những “chiếc vòng kim cô” kìm hãm vai trò, vị thế của người phụ nữ. Thế nhưng, bằng ý chí, khát vọng vươn lên và sự đồng hành của chính quyền, đoàn thể, ngày càng nhiều phụ nữ vùng cao...

Độc đáo nghệ thuật múa khăn của người Xá Phó

Trong bối cảnh đời sông hiện đại, thuật múa khăn truyền thống của dân tộc Xá Phó ở Lào Cai vẫn được các thế hệ phụ nữ lưu giữ. Điệu múa không chỉ là trình diễn nghệ thuật mà còn chứa đựng ý nghĩa tâm linh, phản ánh khát vọng hòa hợp với thiên nhiên của cộng đồng.

Đình - đền Quy Mông và dấu ấn Quy Hóa trong không gian văn hóa người Mường

Tọa lạc bên tả ngạn sông Hồng, đình - đền Quy Mông (xã Quy Mông) là thiết chế tín ngưỡng tiêu biểu của cộng đồng cư dân địa phương, đồng thời là dấu tích hiếm hoi còn tồn tại gắn với địa danh Quy Hóa xưa - vùng đất có vị trí và vai trò đặc biệt trong lịch sử dân tộc. Trải qua nhiều biến động...

Bức tranh gốm sứ ở xã Bảo Thắng: Thắp lửa tự hào dân tộc

Xã Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai không chỉ là một địa danh quan trọng về kinh tế và địa lý, mà còn nổi bật với công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn văn hóa và ý nghĩa giáo dục sâu sắc: Bức tranh gốm sứ tọa lạc trong khu quần thể Nghĩa trang Liệt sĩ xã Bảo Thắng. Công trình đã nhanh chóng trở thành biểu tượng...