Từ hoài nghi đến đổi thay

Trước đây, đồng bào các dân tộc ở Mường Hum chủ yếu trồng ngô, sắn, lúa nương trong điều kiện canh tác phụ thuộc nhiều vào thời tiết, năng suất thấp, thu nhập bấp bênh. Năm 2009, cây lê được đưa vào trồng thử nghiệm nhờ sự hỗ trợ của các Chương trình mục tiêu quốc gia và định hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng của chính quyền địa phương.

Việc thuyết phục người dân không phải là điều dễ dàng. Bà con đã quen với tập quán canh tác cũ, nhiều hộ kiên quyết từ chối chuyển đổi. Đồng chí Tẩn Láo San, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Nậm Pung (nay là Mường Hum), nhớ lại: “Chính quyền phải đến từng hộ dân vận động, tuyên truyền hiệu quả kinh tế từ cây lê. Lúc đầu bà con nhất quyết không tham gia, nhưng nhờ kiên trì hỗ trợ toàn diện từ giống, phân bón, kỹ thuật, dần dần một số hộ đã đồng ý trồng thử và hiệu quả thực tế đã thay đổi nhận thức của họ”.

Lãnh đạo xã Mường Hum thăm hỏi, chia sẻ với người dân trồng lê.

Một trong những hộ tiêu biểu chính là gia đình ông Phùng Sin Siệu (dân tộc Dao). Từ chỗ trồng thử vài gốc với tâm lý miễn cưỡng, đến nay ông đã mở rộng diện tích lê, trở thành hộ có vườn lê lớn của xã với thu nhập mỗi năm tới hàng trăm triệu đồng. Ông tự hào chia sẻ: “Không ngờ cây lê lại hợp đất, hiệu quả ngoài mong đợi. Nhờ cây lê, tôi có nhà kiên cố, có của ăn, của để”. Giờ đây, ông Siệu còn trở thành người đi đầu hỗ trợ các hộ khác chuyển đổi trồng lê.

Tương tự, gia đình chị Chẻo Mấy Bỉ ở thôn Kin Chu Phìn là một trong những hộ đầu tiên tham gia trồng lê từ năm 2009. Từ vài chục gốc lê thử nghiệm, đến nay chị đã có hơn 600 gốc, trong đó 200 gốc đang cho thu hoạch. Trước kia, những diện tích đồi xa nhà từng bị bỏ hoang hoặc trồng ngô kém hiệu quả, mỗi vụ chỉ thu được chưa tới 10 triệu đồng. Từ khi chuyển sang trồng lê, mỗi vụ chị thu về hơn 50 triệu đồng sau khi trừ chi phí, gấp nhiều lần so với trước. Từ năm 2023, gia đình chị chính thức thoát nghèo, xây được nhà kiên cố, con cái học hành đầy đủ.

Hiệu quả kinh tế gắn với bảo vệ môi trường

Toàn xã Mường Hum hiện có hơn 200 ha lê, mang lại thu nhập ổn định cho hơn 200 hộ dân. Không chỉ đem lại giá trị kinh tế, cây lê còn góp phần giữ nước, chống xói mòn đất, tạo cảnh quan phục vụ du lịch sinh thái.

Cây lê góp phần xoá đói giảm nghèo cho người dân Mường Hum.

Chủ tịch UBND xã Mường Hum, ông Nguyễn Ngọc Minh, cho biết: Giống lê VH6 được lai tạo phù hợp với điều kiện khí hậu tại đây, sinh trưởng nhanh, sau 4–5 năm có thể thu hoạch. Quả lê có vỏ mỏng, giòn, vị ngọt thanh nên được thị trường ưa chuộng. “Vụ lê năm 2025, toàn xã ước đạt 60 tấn. Với giá bán 30.000 đồng/kg tại vườn, cây lê đã trở thành nguồn thu nhập chính, góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững. Xã đang định hướng phát triển du lịch nông nghiệp gắn với sản phẩm OCOP, trong đó cây lê là sản phẩm chủ lực” – ông Minh nhấn mạnh.

Từ giống cây từng được trồng thử nghiệm trên mảnh đất nghèo, lê VH6 hôm nay đã trở thành “trái ngọt” của sự đồng lòng giữa chính quyền và người dân Mường Hum. Mỗi mùa lê chín, không chỉ mang về thu nhập cho hàng trăm hộ dân, mà còn mở ra cơ hội du lịch sinh thái, tạo dấu ấn mới trên hành trình vươn tới một nền kinh tế nông nghiệp bền vững vùng cao Lào Cai./.