Hợp Thành: Gìn giữ và phát huy bức tranh đa sắc màu văn hóa
Xã Hợp Thành được thành lập từ ngày 1/7/2025 trên cơ sở sáp nhập xã Hợp Thành (cũ) và xã Tả Phời (cũ), với diện tích tự nhiên 11.631 ha, dân số 12.541 người, trong đó 92,4% là đồng bào dân tộc thiểu số, gồm 6 dân tộc cùng sinh sống tại 30 thôn. Đây vừa là lợi thế lớn về bản sắc văn hóa, vừa đặt ra yêu cầu cấp thiết trong bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống trong bối cảnh phát triển mới.
Lễ hội Cốm Hợp Thành đã trở thành điểm nhấn hấp dẫn du khách.
Thực tiễn năm 2025 cho thấy, kinh tế – xã hội của xã có nhiều chuyển biến tích cực. 12/15 chỉ tiêu chủ yếu hoàn thành kế hoạch, trong đó thu ngân sách đạt 1.348% kế hoạch, doanh thu thương mại – dịch vụ đạt 104%, giá trị sản xuất tiểu thủ công nghiệp đạt 103%. Trong bức tranh chung ấy, Dự án 6 được xác định là “điểm tựa mềm”, góp phần nâng cao đời sống tinh thần và định hình hướng phát triển du lịch văn hóa cộng đồng.
Hợp Thành là một trong các xã tham gia triển khai Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình 1719). Đảng ủy xã đã thành lập Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia năm 2025, ban hành Quy chế hoạt động và Kế hoạch hành động 5 tháng cuối năm, xác định rõ trách nhiệm từng cấp, từng ngành.
UBND xã kịp thời ban hành Kế hoạch số 72/KH-UBND ngày 10/10/2025 về bảo tồn, phục dựng, tái hiện Lễ cấp sắc của người Dao Đỏ – nội dung trọng tâm của Dự án 6 tại địa phương.
Năm 2025, tổng kinh phí Dự án 6 được giao cho xã Hợp Thành là 1,05 tỷ đồng. Trong đó, 797,019 triệu đồng đã được thực hiện từ giai đoạn trước khi sáp nhập; 252,981 triệu đồng còn lại tiếp tục được sử dụng để triển khai các nội dung bảo tồn, phục dựng Lễ cấp sắc của người Dao Đỏ - một nghi lễ tín ngưỡng quan trọng, có nguy cơ mai một.
Hợp Thành lựa chọn hướng tiếp cận bài bản, thuê các chuyên gia dân tộc học, văn hóa học, nghệ thuật để khảo sát, điều tra, sưu tầm đầy đủ các yếu tố nghi lễ, dân ca, dân vũ, dân nhạc liên quan. Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cộng đồng, đặc biệt là nghệ nhân, người có uy tín – những chủ thể trực tiếp nắm giữ di sản. Phục dựng, trình diễn nghi lễ đúng nguyên gốc, có sự tham gia trực tiếp của cộng đồng người Dao Đỏ, bảo đảm tính xác thực và linh thiêng. Sản xuất phim tư liệu và bộ ảnh liên hoàn, phục vụ công tác tuyên truyền, quảng bá và từng bước hình thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng. Cách làm này vừa giúp gìn giữ tri thức văn hóa truyền thống, vừa mở ra hướng khai thác văn hóa gắn với phát triển du lịch bền vững, đúng tinh thần của Dự án 6 trong Chương trình 1719.
Theo đánh giá của UBND xã, các hoạt động thuộc Dự án 6 đã nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số, củng cố niềm tin của Nhân dân vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đặc biệt, vai trò chủ thể của cộng đồng được phát huy, tạo sự đồng thuận xã hội – yếu tố then chốt quyết định tính bền vững của công tác bảo tồn văn hóa.
Dù còn khó khăn về tiến độ giải ngân do thiên tai, bão lũ và hạn chế về nguồn nhân lực chuyên môn ở cơ sở, nhưng những kết quả bước đầu cho thấy Dự án 6 tại Hợp Thành đã đi đúng hướng, lấy văn hóa làm gốc, lấy cộng đồng làm trung tâm và hướng tới phát triển dài hạn.
Thực tiễn triển khai Dự án 6 tại xã Hợp Thành cho thấy một bài học quan trọng: bảo tồn văn hóa chỉ thực sự có ý nghĩa khi được đặt trong mối quan hệ hữu cơ với phát triển kinh tế – xã hội và đời sống cộng đồng. Khi người dân hiểu, tin và trực tiếp tham gia, di sản không chỉ được “giữ lại” mà còn có cơ hội “sống tiếp” trong đời sống đương đại.
Dự án 6 như một động lực mềm, không chỉ góp phần làm giàu bản sắc văn hóa của Hợp Thành mà còn mở ra hướng đi mới cho du lịch văn hóa cộng đồng ở vùng cao Lào Cai./.