Những ngày này, về Mường Khương, dễ dàng bắt gặp sắc vàng rực rỡ của quýt chín trải dài khắp các triền đồi. Ít ai ngờ rằng, nơi từng chỉ quen với cây ngô, cây lúa năng suất thấp, nay đã hình thành những vùng quýt tập trung, mang lại giá trị kinh tế cao và tạo sinh kế bền vững cho người dân vùng cao biên giới.

Bà con tích cực chuyển đổi những nương đồi cằn cỗi sang trồng quýt.

Gia đình ông Lồ Dìn Phủ, thôn Lao Chải, xã Mường Khương là một trong những hộ tiên phong chuyển đổi từ cây trồng truyền thống sang trồng quýt sạch theo hướng hàng hóa. Từ những nương đồi cằn cỗi trước đây, sau khi mạnh dạn thay đổi phương thức sản xuất, cây quýt đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Sau thành công của vụ trước, năm nay gia đình ông tiếp tục mở rộng thêm 3.000 cây quýt. “Trước gia đình tôi trồng cây ngô, lúa, bây giờ mới chuyển sang trồng quýt sạch cho năng suất cao và thu nhập cũng cao hơn những cây trồng khác”, ông Phủ chia sẻ.

Không chỉ dừng lại ở những câu chuyện riêng lẻ, cây quýt đang từng bước khẳng định vai trò là cây trồng chủ lực của địa phương. Hiện nay, toàn xã Mường Khương có trên 740 ha quýt, với sản lượng gần 9.000 tấn/năm. Nhờ điều kiện khí hậu đặc trưng cùng việc áp dụng quy trình canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, quýt Mường Khương có vỏ mỏng, vị ngọt thanh, hương thơm đặc trưng; đã được cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý, đạt OCOP 3 sao. Riêng năm 2024, tổng thu từ cây quýt của toàn vùng đạt trên 150 tỷ đồng.

Những nương quýt Mường Khương còn tạo cơ hội cho mọi người tới tham quan, trải nghiệm.

Bên cạnh giá trị kinh tế, những nương quýt Mường Khương còn mở ra tiềm năng mới cho du lịch trải nghiệm nông nghiệp. Nhiều đoàn du khách, học sinh và các đoàn công tác đã tìm đến tận vườn quýt để tham quan, tìm hiểu mô hình sản xuất gắn với phát triển bền vững. Sau hành trình vượt 50 km để tận mắt chứng kiến vùng quýt, chị Nông Thị Phượng cho rằng, mô hình trồng quýt ở Mường Khương không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn tạo điều kiện cho hoạt động trải nghiệm, học tập thực tế rất ý nghĩa.

Hiện nay, quýt Mường Khương sau khi thu hái được tiêu thụ thuận lợi tại thị trường trong nước. Từ chỗ từng phải nhập quýt từ bên kia biên giới, nay sản phẩm đã chủ động nguồn cung, được người tiêu dùng nhiều tỉnh, thành biết đến thông qua các chợ truyền thống, sàn thương mại điện tử và mạng xã hội. Giá bán bình quân đạt khoảng 20.000 đồng/kg.

Quýt Mường Khương được đánh giá có hương vị đậm đà đặc trưng, giá bán bình quân khoảng 20.000 đồng/kg.

Theo ông Đào Văn Chiến, Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Mường Khương, sản phẩm quýt của địa phương đang rất phù hợp với nhu cầu thị trường, chỉ riêng thị trường trong nước cũng đã đủ sức tiêu thụ, không lo ế thừa.

Tuy vậy, bài toán về nâng cao chất lượng bao bì, đóng gói, tối ưu chi phí vận chuyển và phát triển chế biến sâu vẫn là những thách thức cần tiếp tục tháo gỡ. Với định hướng phát triển bền vững, tăng cường quảng bá, thu hút đầu tư vào chế biến nông sản, chính quyền và người dân Mường Khương đang từng bước xây dựng chuỗi giá trị hoàn chỉnh cho cây quýt.

Từ một loại cây xóa đói giảm nghèo, quýt Mường Khương hôm nay đã vươn lên trở thành biểu tượng cho sức sống mới nơi vùng biên giới Lào Cai. Những mùa quả ngọt không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho người dân mà còn góp phần khẳng định bản sắc nông nghiệp địa phương, lan tỏa hình ảnh một Mường Khương đổi thay, tự tin hội nhập và phát triển./.