Tầm nhìn chiến lược

Ngày 11/9/2012, UBND tỉnh có Quyết định số 2305 phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng thành phố Lào Cai giai đoạn đến năm 2030. Theo đó, phía Nam (tức phía Bến xe Trung tâm Lào Cai), được mở đến suối Ngòi Bo, xã Gia Phú (huyện Bảo Thắng). Cũng theo quy hoạch, đến năm 2030, thành phố Lào Cai có 3 bến xe, ngoài Bến xe Phố Mới còn xây dựng mới 2 bến xe khách nằm gần vị trí tuyến đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai đi qua, trên cửa ngõ kết nối thành phố với cao tốc. Bến thứ nhất nằm cạnh Quốc lộ 4D đi Sa Pa, gần nút giao thông khác mức kết nối Quốc lộ 4D và đường cao tốc; bến thứ hai nằm ở phường Bình Minh (cuối Đại lộ Trần Hưng Đạo), gần vị trí nút giao thông khác mức của đường cao tốc.

Xe khách vào bến xe khách Trung tâm tại phường Bình Minh, TP Lào Cai.

Thực hiện nội dung quy hoạch, Bến xe Trung tâm Lào Cai được xây dựng tại tổ 19 phường Bình Minh bằng nguồn vốn xã hội hóa, do Công ty Cổ phần Vận tải - Du lịch Hà Sơn làm chủ đầu tư, với tổng kinh phí hơn 140 tỷ đồng, có sức chứa 500 ô tô. Đây là bến xe loại 1, xây dựng theo mô hình “bến xe thông minh”, được đưa vào hoạt động từ ngày 25/1/2015 và là bến xe hiện đại bậc nhất khu vực Tây Bắc.

Bến xe thứ hai nằm cạnh Quốc lộ 4D đi Sa Pa, đã có 1 doanh nghiệp (Doanh nghiệp tư nhân vận tải Trần Phương) đề nghị được đầu tư xây dựng.

Cũng theo quy hoạch, Bến xe Phố Mới vẫn giữ nguyên là bến xe khách nội tỉnh, ngoài ra còn là bãi đỗ xe tĩnh, xe buýt của thành phố và phần còn lại được bố trí xây dựng Trung tâm Giao lưu văn hóa và thông tin du lịch của tỉnh theo Quyết định số 1469 ngày 16/5/2014 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án “Phát triển cơ sở hạ tầng du lịch hỗ trợ cho tăng trưởng toàn diện khu vực Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng”.

Như vậy, có thể thấy rằng chủ trương xây dựng Bến xe Trung tâm Lào Cai nói riêng, đã có từ lâu, được đánh giá là hoàn toàn đúng đắn và có tầm nhìn chiến lược. Về mặt pháp lý, Bến xe Trung tâm Lào Cai được quy hoạch theo quy định về xây dựng và phát triển đô thị; được đầu tư bằng hình thức xã hội hóa, giảm gánh nặng cho ngân sách. Điều đó cũng khẳng định thành công của tỉnh trong công tác xã hội hóa xây dựng kết cấu hạ tầng, trong đó có hạ tầng giao thông – vận tải.

Một số doanh nghiệp cố tình trì hoãn

Trước thời điểm 1/10/2015, UBND tỉnh đã ban hành 9 văn bản; Sở Giao thông Vận tải ban hành 21 văn bản liên quan. Bên cạnh đó, đã có 4 cuộc tiếp xúc, đối thoại do UBND tỉnh và cơ quan chức năng của tỉnh tổ chức và cuộc nào cũng vậy, đại diện một số doanh nghiệp đều viện nhiều lý do đề nghị trì hoãn việc di chuyển.

Nhiều xe khách liên tỉnh vẫn đỗ đầy khu vực Bến xe Phố Mới (ảnh chụp sáng 6/10).

Tại cuộc tiếp xúc, đối thoại do UBND tỉnh tổ chức ngày 26/9 vừa qua, ông Trần Ngọc Phương (đại diện cho các doanh nghiệp vận tải), tiếp tục nêu một số kiến nghị. Trong số những kiến nghị này, có nội dung dừng việc di chuyển tuyến cố định xe khách liên tỉnh, thời điểm hiện tại không phù hợp (nếu di chuyển) nhiều doanh nghiệp phá sản; vị trí địa lý Bến xe Trung tâm chưa phù hợp với điều kiện hiện tại; các doanh nghiệp vận tải khách không có đủ tiền mua xe trung chuyển. Một số doanh nghiệp đề nghị cho lùi thời gian di chuyển bến xe đến 24 tháng...

Tại cuộc đối thoại này, tất cả ý kiến, kiến nghị của doanh nghiệp đều được trả lời, giải đáp rõ ràng, thẳng thắn. Từ 1/10/2015, mặc dù có nhiều doanh nghiệp đã thực hiện việc di chuyển, nhưng vẫn có một số doanh nghiệp không chấp hành bởi những lý do mà họ đưa ra không được đáp ứng (vì không xác đáng).

Chiều 5/10, trao đổi với phóng viên Báo Lào Cai, ông Phạm Ngọc Vang, Trưởng Ban Quản lý Bến xe khách Phố Mới, cho biết: Theo đúng kế hoạch, từ 0 giờ ngày 1/10/2015, Bến xe Phố Mới ngừng tiếp nhận đối với tất cả các phương tiện vận tải khách tuyến cố định liên tỉnh. Trước đó, Ban Quản lý các bến xe khách đã thông báo đến từng doanh nghiệp có hợp đồng khai thác tại Bến xe Phố Mới đến thanh lý hợp đồng, nhưng đến ngày 5/10, mới có 13/55 doanh nghiệp, hợp tác xã thanh lý hợp đồng.

Chuyển tuyến cố định xe liên tỉnh: Quyết định đúng đắn, kịp thời

Quyết định số 2192 ngày 25/6/2015 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch phê duyệt Kế hoạch tổng thể của Dự án phát triển cơ sở hạ tầng du lịch hỗ trợ cho tăng trưởng toàn diện khu vực tiểu vùng Mê Kông mở rộng, trong đó Tiểu dự án “Trung tâm giao lưu văn hóa và thông tin du lịch của tỉnh Lào Cai” (trong khuôn viên Bến xe Phố Mới) phải hoàn thành công tác đền bù, giải phóng, bàn giao mặt bằng để triển khai dự án từ quý II/2015 để kịp trao thầu xây dựng trong quý II/2016. Do đó, tỉnh đã chỉ đạo đưa xe khách tuyến cố định liên tỉnh đang hoạt động tại Bến xe Phố Mới về hoạt động tại Bến xe Trung tâm.

Ngày 19/5/2015, Sở Giao thông Vận tải đã thông báo đến các doanh nghiệp vận tải việc chuyển bến xe đón, trả hành khách tuyến cố định liên tỉnh đến thành phố Lào Cai từ ngày 1/8/2015, đồng thời mở các hội nghị để tiếp tục thông báo cụ thể đến các doanh nghiệp; ngày 1/8/2015, UBND tỉnh Lào Cai tổ chức cuộc đối thoại và sau khi nghiên cứu đề nghị của các doanh nghiệp, UBND tỉnh đã đồng ý lùi thời gian di chuyển đến ngày 1/10/2015. Đây là thời điểm phù hợp để các doanh nghiệp có thời gian sắp xếp, ổn định tại Bến xe Trung tâm và xây dựng kế hoạch phục vụ hành khách dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán năm 2016. Những nội dung này đều được các phương tiện thông tin đại chúng trên địa bàn tuyên truyền thường xuyên, liên tục, rộng rãi. Như vậy, việc di chuyển đã được thông báo, công bố từ ngày 19/5/2015, đến thời điểm 1/10/2015 là gần 5 tháng. Ông Nguyễn Văn Thạo, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải cho biết thêm: Theo Quyết định số 2288 ngày 26/6/2015 của Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt quy hoạch chi tiết tuyến vận tải hành khách cố định liên tỉnh đường bộ toàn quốc đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, thì Bến xe Phố Mới không phải là bến xe liên tỉnh.

Xe liên tỉnh bắt khách trên Đại lộ Trần Hưng Đạo (ảnh chụp sáng 3/10).

Trên thực tế, việc di chuyển hoạt động tuy có ảnh hưởng đến kinh doanh của doanh nghiệp (chủ yếu do tâm lý, thói quen…), nhưng không nhiều. Chủ yếu, các doanh nghiệp phải hoàn thiện các thủ tục về điều chỉnh, chấp thuận lại phương án khai thác tuyến, cấp lại phù hiệu, ký kết hợp đồng dịch vụ với Bến xe Trung tâm Lào Cai, in lại vé. Ông Nguyễn Văn Thạo, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải cũng cho biết: Những nội dung này, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở đã bố trí nhân sự để tiếp nhận hồ sơ (kể cả ngày thứ 7, chủ nhật) khi doanh nghiệp có yêu cầu, đồng thời có văn bản trao đổi trực tiếp với Sở giao thông – vận tải 18 tỉnh, thành phố có liên quan tạo mọi điều kiện thuận lợi về thủ tục cho các doanh nghiệp vận tải. Về cơ bản, phương án kinh doanh của các đơn vị không thay đổi. Việc đại diện một số doanh nghiệp cho rằng vì chuyển từ Bến xe Phố Mới về Bến xe Trung tâm dẫn đến doanh nghiệp phá sản là chưa thể hiện sự hợp tác cao với chính quyền địa phương.

Theo quy hoạch, Bến xe Trung tâm Lào Cai là bến xe đối ngoại (bến xe khách liên tỉnh và khách tuyến quốc tế) có vị trí tại khu vực trung tâm kết nối của thành phố Lào Cai: Nằm trên trục Đại lộ Trần Hưng Đạo, cách nút giao IC18 của cao tốc Nội Bài – Lào Cai khoảng 1 km để kết nối với mạng lưới giao thông đường bộ các tỉnh và tuyến vận tải quốc tế Côn Minh – Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng; cách trụ sở Tỉnh ủy, UBND tỉnh và Quảng trường Trung tâm khoảng 3,2 km; là vị trí thuận tiện để kết nối với khu trung tâm hành chính của tỉnh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Trường Cao đẳng cộng đồng, Nhà văn hóa, Trung tâm thi đấu TDTT tỉnh, Mỏ Apatit; kết nối các tuyến xe buýt đến Khu Công nghiệp Tằng Loỏng, các huyện phía Nam của tỉnh như Bảo Thắng, Văn Bàn… Việc xác định vị trí Bến xe Trung tâm đã được UBND tỉnh cùng các sở, ngành, các chuyên gia tư vấn quy hoạch nghiên cứu kỹ trong bước lập quy hoạch và là vị trí phù hợp để đặt bến xe khách liên tỉnh.

Hành khách lên xe tại bến xe Trung tâm.

Vị trí Bến xe Trung tâm hiện tại nằm cách Bến xe Phố Mới khoảng 10 km, nhưng việc đi lại của hành khách từ Bến xe Trung tâm đến các khu vực khác của thành phố Lào Cai vẫn thuận lợi thông qua việc kết hợp các phương thức vận chuyển. UBND tỉnh đã cho phép điều chỉnh lộ trình hoạt động của tuyến xe buýt Bến xe Trung tâm Lào Cai – thị trấn Sa Pa có thêm điểm dừng đón, trả khách tại Bến xe Phố Mới; kéo dài thời gian xe buýt hoạt động kết nối Bến xe Phố Mới với Bến xe Trung tâm Lào Cai tới 22 giờ hàng ngày. Xe buýt hoạt động 17 tiếng/ngày, giờ mở tuyến là 5 giờ 15 phút; giờ đóng tuyến là 22 giờ 20 phút, với 127 chuyến xe buýt/ngày (trong đó có 79 chuyến có điểm dừng đỗ đón, trả khách tại Bến xe Phố Mới kết nối trực tiếp với Bến xe Trung tâm); tần suất giờ cao điểm 10 phút/chuyến, tần suất giờ trung bình là 20 phút/chuyến; giá vé xe buýt nội thành là 7.000đ/lượt; vé tháng 200.000 đ/người/tháng đi liên tuyến nội thành. Ngoài ra, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Giao thông Vận tải nghiên cứu, xem xét nhu cầu để bổ sung thêm tuyến xe buýt từ Bến xe Phố Mới về Bến xe Trung tâm và ngược lại, nhằm phục vụ tốt nhất việc đi lại của hành khách, du khách cũng như nhân dân Lào Cai. Theo ông Nguyễn Văn Thạo, Phó Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải, nếu doanh nghiệp không có khả năng đầu tư xe trung chuyển thì nên ưu tiên tập trung xây dựng thương hiệu, thu hút hành khách thông qua chất lượng phương tiện, tinh thần, thái độ phục vụ của đội ngũ lái xe và nhân viên phục vụ trên xe; thực hiện đúng giờ xuất bến, quản lý hành trình chạy xe đúng quy định; lái xe đảm bảo an toàn giao thông, chấp hành đúng Luật Giao thông đường bộ… Với những doanh nghiệp vận tải phục vụ có uy tín, chu đáo, chắc chắn nhân dân Lào Cai, hành khách, du khách của các tỉnh sẽ lựa chọn để sử dụng dịch vụ…

Liệu có xảy ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh khi Công ty Cổ phần Du lịch - Vận tải Hà Sơn vừa là đơn vị sở hữu Bến xe Trung tâm Lào Cai, lại vừa có xe buýt và có cả xe chở khách liên tỉnh? Trên thực tế, bến xe chỉ làm dịch vụ cho phương tiện dừng đỗ, xuất bến và bảo dưỡng, bảo vệ xe qua đêm, còn việc xếp “nốt” (số thứ tự), xếp tuyến là do sở giao thông – vận tải hai đầu tuyến quyết định; hành khách toàn quyền lựa chọn nhà xe, dựa trên tiêu chí chất lượng dịch vụ và giá vé. Quan điểm chỉ đạo của UBND tỉnh về vấn đề này là rất rõ ràng: Doanh nghiệp có tuyến cố định liên tỉnh tại Bến xe Phố Mới sẽ được giữ nguyên “nốt” khi hoàn thành các thủ tục chuyển về Bến xe Trung tâm trước ngày 1/10/2015!

Tại buổi đối thoại ngày 26/9/2015, ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương, trực tiếp tham dự và phát biểu khẳng định: Chủ trương của tỉnh Lào Cai về xây dựng, phát triển bến xe mới, chuyển hoạt động các phương tiện vận chuyển hành khách tuyến cố định liên tỉnh từ Bến xe Phố Mới về Bến xe Trung tâm là đúng quy định của pháp luật. Việc này được đa số người dân và doanh nghiệp ủng hộ, đã có trong quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt, phù hợp với sự phát triển kinh tế, xã hội của địa phương; quy hoạch đã được công khai và thông báo từ trước. Ý kiến về việc thông báo di chuyển cho các doanh nghiệp trước 24 tháng của một số doanh nghiệp là chưa phù hợp theo quy định…

Thay cho lời kết

Qua 5 ngày kể từ khi thực hiện chuyển hoạt động các phương tiện vận chuyển hành khách tuyến cố định liên tỉnh Bến xe Phố Mới về hoạt động tại Bến xe Trung tâm, vẫn còn một số doanh nghiệp chưa chấp hành, đồng thời xuất hiện những luồng thông tin khiến dư luận lo lắng, thậm chí còn góp phần “cổ súy” cho hành động của những doanh nghiệp này.

Quy hoạch chung xây dựng thành phố Lào Cai đến năm 2030 nằm trong chiến lược phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh và thực tế, Lào Cai luôn đặt trong mối liên hệ của vùng, cả nước, góp phần vào phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của khu vực. Việc di chuyển tuyến cố định liên tỉnh về Bến xe Trung tâm theo quy hoạch là chủ trương đúng và cần thiết, phục vụ nhu cầu đi lại của nhân dân và du khách, phù hợp với quy luật phát triển chung của các đô thị hiện đại.